Over taal, cultuur en zo

Onderdeel van de grondige 6-daagse In-Country-Training die VSO had voorbereid was een aantal workshops over de Ugandese taal en cultuur in de meest brede zin.
Denk aan thema's als: Security - Road etiquettes and safety - Ugandan culture/living/working - Language - Corruption - Health etc. Medewerkers van VSO Uganda (vrijwel allemaal locals, de meesten vrouwen) konden ons via deze crash course tot op zekere hoogte inwijden in de plaatselijke omgangsvormen.

In mijn onschuld dacht ik dat alle cusristen hetzelfde pakket zouden volgen, maar Uganda telt vele bevolkingsgroepen die kennelijk ook allemaal over een eigen taal en cultuur beschikken: de Baganda, de Karamojong, de Basogo, de Iteso etc.
Samen met de VSO' ers die in en om Kampala werden gedetacheerd mocht ik mij storten op de studie van het Luganda, een taal die door zo'n 16 miljoen mensen in zuid Uganda inclusief Kampala wordt gesproken. We startten hands-on met het onderdeel 'begroeten' want dat wordt hier veel en graag beoefend. Natuurlijk ook een heel goede manier om het eerste contact te leggen.

Onze taaltrainer ging uit van de optimistische veronderstelling dat we al na een paar uur oefenen 's morgens het personeel van Shalom Guestgouse zouden kunnen begroeten met frasen zoals 'Wasuze otyanno nnyabo?' in Nederland kortweg: goedemorgen mevrouw. Maar de Ugandezen kennen veel uitgebreider en zorgvuldiger protocollen dan wij, en het stellen van deze vraag komt in feite neer op informeren naar hoe iemand de voorgaande avond/nacht heeft doorgebracht. Waarop natuurlijk een lange en voor ons nieuwkomers onverstaanbare respons volgt in plaats van het verwachte 'Bulungi ssebo' ('goed meneer').

Lastig is dat de grammatica verandert met het tijdstip van de dag en het geslacht van degene die je aanspreekt. Zo vraag je 's middags aan een man 'Osiibye otyanno ssebo?' en als het informeel is: ' Ate ggwe?'.
Ik denk dat ik het voorlopig maar gewoon bij Oxford English hou...